Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonları oldukça yaygındır ve tıpkı bizlerde olduğu gibi kedilerimizin de nefes almasını, yemek yemesini ve enerjik bir şekilde oyun oynamasını etkileyebilir. Özellikle sonbahar ve kış aylarında bağışıklık sistemi zayıflayan kediler bu tür enfeksiyonlara daha açık hale gelir. Kedinizin burnunun sık sık aktığını ya da gözlerinde sulanma olduğunu fark ettiğinizde bunlar, genellikle bu tür bir enfeksiyonun ilk belirtileri olabilir. Bu yazımızda kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarının nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.
Önemli Not: Bu yazıda belirtilen bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Kedinizin sağlığı ile ilgili herhangi bir sorunda mutlaka veteriner hekiminize başvurmalısınız. Veteriner hekim tavsiyesi dışında herhangi bir tedavi veya müdahale uygulanmamalıdır. Kedinizin sağlığı için profesyonel yardım almanız hayati önem taşır.
Kedilerde Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Nedir?
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE), üst solunum yollarını etkileyen bir grup hastalığın genel adıdır. Üst solunum yolları; burnu, boğazı ve sinüsleri kapsar ve enfeksiyonlar genellikle bu bölgelerde meydana gelir. Bu durum, kedilerde soğuk algınlığına benzer semptomlara neden olabilir ve genellikle virüsler veya bakteriler nedeniyle oluşur.
Kedilerde Üst Solunum Yolu Hastalıkları Nelerdir?
Kedilerde üst solunum yolu hastalıkları, genellikle burun, boğaz ve sinüsleri etkileyen enfeksiyonlardan kaynaklanır. Bu hastalıklar tek bir etken nedeniyle olabileceği gibi birden fazla mikrobiyal ajan tarafından da tetiklenebilir. Kedilerde sık görülen üst solunum yolu hastalıkları şu şekildedir:
1. Feline Herpesvirüs Enfeksiyonu (Feline Viral Rhinotracheitis - FVR)
Feline herpesvirüs (FHV-1), kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarının en yaygın nedenlerinden biridir ve genellikle burun, göz ve boğazı etkiler. Bu enfeksiyon, kedilerde hapşırık, burun akıntısı, göz akıntısı, iştahsızlık ve ateş gibi belirtilerle kendini gösterir. Ayrıca gözlerde enfeksiyona ve korneada ülserlere neden olabilir. FHV-1, enfekte kedilerden hapşırık yoluyla yayılan damlacıklar veya doğrudan temas yoluyla bulaşır. Virüs, kedinin vücudunda kronik olarak kalabilir ve stres, bağışıklık düşüklüğü gibi durumlarda yeniden aktif hale gelerek semptomlara yol açabilir. Bu nedenle özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kedilerde hastalık nüksedebilir.
2. Feline Calicivirus (FCV)
Feline calicivirus, kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan bir diğer yaygın etkendir. Bu virüs; burun akıntısı, hapşırık, hafif ateş ve iştahsızlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak ağız içinde yaralar ve ülserlere yol açmasıyla FHV-1’den ayrılır. Bazı FCV suşları, eklemleri etkileyerek kedilerde geçici topallığa neden olabilir. Daha ciddi vakalarda sistemik calicivirus enfeksiyonu deri lezyonları, ateş ve organ yetmezliği gibi ağır belirtilerle seyreder. Bu virüs, özellikle barınaklar gibi kalabalık ortamlarda yaygındır ve enfekte kedilerden doğrudan temas veya kontamine eşyalar yoluyla bulaşabilir.
3. Chlamydophila Felis Enfeksiyonu
Chlamydophila felis bakterisinin neden olduğu bu enfeksiyon, genellikle gözleri etkiler ve konjonktivit (göz iltihabı) ile kendini gösterir. Gözlerde kızarıklık, şişlik, akıntı ve ağrı gibi belirtiler tipiktir. İlerleyen vakalarda burun akıntısı ve hapşırık gibi üst solunum yolu belirtileri de eşlik edebilir. Bu enfeksiyon, doğrudan temas yoluyla bulaşır ve bir kedi popülasyonu içinde hızla yayılabilir. Genellikle diğer viral enfeksiyonlarla birlikte görüldüğü için tedavi süreci karmaşık olabilir.
4. Bordetella Bronchiseptica
Bordetella bronchiseptica, üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan bakteriyel bir etkendir ve köpeklerde görülen “kennel cough” hastalığına benzer bir tablo oluşturur. Bu enfeksiyon özellikle barınak gibi kalabalık ortamlarda yaşayan kedilerde yaygındır. Hapşırık, burun akıntısı, öksürük ve nefes almada zorluk gibi belirtilerle kendini gösterir. Bordetella enfeksiyonu genellikle diğer solunum yolu enfeksiyonlarına eşlik eder ve genç ya da bağışıklığı zayıf kedilerde daha ağır seyreder.
5. Mikoplazma Enfeksiyonları
Mikoplazma türleri, kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilen bakteriyel mikroorganizmalardır. Özellikle bağışıklığı zayıf olan kedilerde burun ve göz akıntısı, hapşırık ve iştahsızlık gibi belirtilere yol açabilir. Mikoplazma enfeksiyonları kronikleşebilir ve diğer bakteriyel veya viral enfeksiyonlarla birlikte görülebilir, bu da teşhis ve tedaviyi zorlaştırabilir.
6. Mantar Enfeksiyonları (Cryptococcus)
Mantar kaynaklı enfeksiyonlar nadir olmakla birlikte kedilerde ciddi üst solunum yolu problemlerine neden olabilir. Özellikle Cryptococcus adlı mantar, kedilerde burun tıkanıklığı, burun kanaması, yüz şişliği ve sinüs iltihabı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu enfeksiyon, genellikle kuş dışkılarıyla veya kirli çevreyle temas sonucu oluşur. Tedavi edilmediğinde sinüslerden beyne yayılabilen ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
7. Nazal Polipler ve Tümörler
Nazal polipler veya tümörler, üst solunum yollarında fiziksel tıkanıklığa neden olabilir ve enfeksiyon riskini artırabilir. Polipler genellikle iyi huylu olsa da sürekli burun akıntısı, hapşırık, nefes alma güçlüğü ve ses değişikliği gibi belirtilerle kendini gösterir. Tümörler daha agresif seyredebilir ve teşhis koymak için veteriner hekimin ayrıntılı bir muayene yapması gerekir.
8. Alerjik Rinit ve Sinüzit
Alerjenlere maruz kalan kedilerde üst solunum yollarında iltihaplanma meydana gelebilir. Polenler, toz, kimyasal maddeler gibi çevresel faktörlere bağlı gelişen bu durum, hapşırık, burun akıntısı ve kaşıntılı gözler gibi belirtilerle seyreder. Alerjik rinit genellikle bulaşıcı değildir, ancak uzun süreli maruziyet bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara zemin hazırlayabilir.
Kedilerde Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Belirtileri
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonlarının (ÜSYE) temel nedenleri virüsler ve bakterilerdir. Bu mikroorganizmalar solunum yollarında iltihaplanmaya yol açarak enfeksiyonun belirtilerini ortaya çıkarır. Kedilerde ÜSYE’nin nedenleri genellikle şu şekilde sıralanabilir:
- Hapşırık ve burun akıntısı: Kediniz sık sık hapşırıyorsa ve burun akıntısı varsa bu ÜSYE’nin en tipik belirtilerindendir. Akıntı, başlangıçta berrak olup ilerleyen dönemlerde sarı veya yeşil bir hale gelebilir. Burun tıkanıklığı nedeniyle kediniz ağızdan nefes almayı tercih edebilir.
- Göz akıntısı ve kızarıklık: Enfeksiyon; gözlerde sulanma, kızarıklık ve şişkinlik ile kendini gösterebilir. Bazı durumlarda gözlerde irinli akıntı görülebilir. Bu, özellikle herpesvirüs veya chlamydophila enfeksiyonlarında yaygındır.
- İştah kaybı ve kilo kaybı: Burun tıkanıklığı, kedilerin yiyeceklerin kokusunu almasını zorlaştırır ve bu da iştah kaybına neden olur. Uzun süre iştahsızlık durumunda kilo kaybı görülebilir.
- Öksürük ve hırıltılı solunum: Enfeksiyon alt solunum yollarını da etkilediyse kedinizde öksürük ve hırıltılı solunum gözlemlenebilir. Bazı durumlarda nefes almakta zorlanabilir.
- Halsizlik ve ateş: ÜSYE, kedinizin genel sağlığını etkileyerek halsizlik, uyuşukluk ve bazen de yüksek ateş gibi belirtiler gösterebilir. Kediniz daha az hareket edebilir ve oyun oynamaktan kaçınabilir.
- Ağız ve boğaz sorunları: Özellikle calicivirus enfeksiyonlarında ağız içinde ağrılı yaralar veya ülserler görülebilir. Bu, kedinizin yemek yemesini ve su içmesini zorlaştırabilir. Ayrıca boğaz ağrısı nedeniyle yutkunmada güçlük yaşayabilir.
- Aşırı tükürük ve ağız kokusu: Bazı kediler enfeksiyon nedeniyle ağızda aşırı tükürük üretir. Özellikle ağız yaralarıyla birlikte ağız kokusu da görülebilir.
- Genel İlgisizlik ve Sosyal Davranış Değişiklikleri: Kediniz normalde sevdiği oyunlara veya sosyal etkileşimlere karşı ilgisiz hale gelebilir. Daha fazla uyuyarak veya saklanarak kendini dinlenmeye çekebilir.
Bu belirtileri fark ettiğinizde mutlaka bir veteriner hekime başvurmanız önemlidir.
Kedilerde Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Tedavisi
Kedilerde üst solunum yolu enfeksiyonu tedavisi; enfeksiyonun nedenine, şiddetine ve kedinin genel sağlık durumuna bağlı olarak şekillenir. Hafif vakalarda kedinin bağışıklık sisteminin enfeksiyonu kendi kendine yenmesi için destekleyici bakım yeterli olabilir. Bu süreçte kedinin bol sıvı tüketmesi sağlanmalı, iştahsızlık varsa sevdikleri ve kolay tüketebilecekleri yumuşak mamalar sunulmalıdır. Daha ciddi durumlarda veteriner hekiminiz antibiyotikler, antiviral ilaçlar veya bağışıklık sistemini destekleyici takviyeler önerebilir. Burun tıkanıklığını hafifletmek için buhar terapisi veya veterinerin uygun gördüğü burun damlaları kullanılabilir. Göz akıntısı varsa göz damlaları veya merhemlerle destek sağlanabilir. Enfeksiyon sırasında kedinizin rahat bir ortamda olması, stres faktörlerinden uzak tutulması önemlidir. Ayrıca diğer kedilere bulaşmasını önlemek için enfekte kedinin izole edilmesi gerekir. Aşılar, özellikle viral enfeksiyonlara karşı koruma sağlamak için uzun vadeli bir önlem olarak değerlidir. Kedinizin ÜSYE belirtileri gösterdiğini fark ettiğinizde hızlıca bir veteriner hekime başvurarak doğru teşhis ve tedavi planı oluşturulması sağlanmalıdır.
